ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုများအတွက် တောင်းပန်ရန်နှင့် လျော်ကြေးပေးရန် တရုတ်နိုင်ငံ၌ တာဝန်ရှိသည်ဟု ကာဒီနယ်က ဆိုလိုက်သည်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုများအတွက် တောင်းပန်ရန်နှင့် လျော်ကြေးပေးရန် တရုတ်နိုင်ငံ၌ တာဝန်ရှိသည်ဟု ကာဒီနယ်က ဆိုလိုက်သည်။

သတင်းရေးသားသူ-Courtney Mares   (ရောမမြို့၊ အီတလီ၊ ဧပြီ ၂ ရက်နေ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်)

တရုတ်နိုင်ငံ၏ လစ်လျူရှုခြင်းနှင့် ဖိနှိပ်ခြင်းကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာသည့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသည် ဆင်းရဲသော နိုင်ငံများအား အတိဒုက္ခ ရောက်စေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံမှ ကာဒီနယ် ချားစ်က ဆိုလိုက်သည်။ “သြဇာ ကြီးမားလှသော ရှီကျင်ပင်နှင့် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (စီစီပီ) ဦးဆောင်သော တရုတ်အစိုးရအဖွဲ့သည် ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံး ကို တောင်းပန်ရန်နှင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရမှု အားလုံးတို့ အတွက် လျော်ကြေးပေးရန် တာဝန် ရှိသည်။ သို့သော် ဤကိစ္စ တရုတ်ပြည်သူများ၌ တာဝန်မရှိ၊” ဟု ရန်ကုန် ကက်သလစ် သာသနာ၏ ဆရာတော်ကြီး ဖြစ်သူ ကာဒီနယ် ချားစ်မောင်ဘိုက ထုတ်ပြန်ရေးသားလိုက်ပြီး ၎င်းကို UCA သတင်းဌာနက ဧပြီ ၂ ရက်နေ့တွင် သတင်းတင်ခဲ့သည်။

ကာဒီနယ် ချားစ်ဘိုသည် FABC အာရှ ကက်သလစ် ဆရာတော်များ အဖွဲ့ချုပ် ဖက်ဒရေးရှင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်ကာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးနှင့် ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာကြီးအား သတိပေးခဲ့သော ဆရာဝန်များနှင့် ဂျာနယ်လစ်များအား ဖိနှိပ် ခြင်းနှင့် ဖမ်းဆီးဒဏ်ခတ်ခဲ့ခြင်းအပေါ် တရုတ် အစိုးရအားအင်္ဂါနေ့က ဝေဖန်ရှုံ ချလိုက် သည်။“တရုတ်နိုင်ငံသည် နိုင်ငံတစ်ခုအနေနှင့် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော၊ သမိုင်းအစဉ်အလာ ကြီးမားသော လူ့အဖွဲ့ အစည်း တစ်ခု ဖြစ်ကာ သမိုင်းတလျှောက် ကမ္ဘာကြီးအပေါ် အကျိုးပြုမှုများစွာရှိခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ယနေ့ခေတ် အ ခါ တွင် ကျွန်ုပ်တို့ ရပ်ရွာများတွင် ဖြစ်ပွားနေသော ကူးစက်ရောဂါပိုးနှင့် ပတ်သက်၍ ရာဇဝတ်မှု မြောက်သော လစ်လျူ ရှုမှုနှင့် သတင်းထိန်ချန်မှုများကြောင့် တရုတ်အစိုးရတွင် တာဝန်ရှိပါသည်။” ဟု ကာဒီနယ် ချားစ်ဘိုက မိန့် ကြား ခဲ့သည်။

“ရှင်းလင်းအောင် ပြောပါရစေ၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အတွက် တာဝန်ရှိသူမှာ တရုတ်ကွန်မြူနစ် ပါတီအစိုးရ (စီစီပီ) ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်သူများ မဟုတ်ပါ။ မည်သူတစ်ဦး တစ်ယောက်မျှ ဤကူးစက်ရောဂါနှင့် ပတ်သက်၍ တရုတ် လူမျိုးအပေါ် လူမျိုးရေးအရ မုန်းတီးခြင်း မရှိရ။ အမှန်တကယ်တွင် တရုတ်ပြည်သူတို့သည် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ပ ထ မ ဦးဆုံး အတိဒုက္ခ ရောက်ကြသူများ ဖြစ်ပါသည်။ သူတို့သည် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်သော အစိုးရအောက်၌ ကာလ ကြာ ရှည် စွာ အဓိက ဒုက္ခရောက်ကြသူများ ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် တရုတ်လူမျိုးအပေါ် သနား ဂရုဏာ သက် သင့် ပါ သည်၊ ညီအစ်ကိုစိတ် ပြသသင့်ပါသည်၊ ပံ့ပိုးခြင်းများ ပြုထိုက်ပါသည်။ သို့သော် တရုတ်ကွန်မြူနစ် ပါတီအစိုးရ (စီစီပီ) သည် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အရာများအပေါ် ဖိနှိပ်မှု၊ အလိမ်အညာများနှင့် အကျင့်ပျက် ခြစားမှုများ အားလုံး အ တွက် တာဝန်ရှိပါသည်။”ဟု ကာဒီနယ် ချားစ်ဘိုက ပြောကြားလိုက်သည်။

ထို့အပြင် တရုတ်ကွန်မြူနစ် ပါတီအစိုးရ (စီစီပီ)က ပိတ်ပင်ခဲ့သော ရောဂါ အကြောင်းသတိပေးသူများ၏ ဖော်ပြ ချက် ကိုလည်း ကာဒီနယ်ကြီးက ကိုးကားဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ “ဒေါက်တာလီဝန်လျံ Li Wenliang ကဲ့သို့သော ဆရာ ဝန်သည် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းများအား ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့က သတိပေးချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့မှု အပေါ် တရုတ်အစိုးရက လွဲမှားသော မှတ်ချက်များ ပေးနေသည်ဟု စွပ်စွဲကာ ရဲများစေလွှတ်၍ ထိန်းသိမ်း ခဲ့ပါ သည်။ “ဒေါက်တာလီသည် ၃၄ နှစ် အရွယ် မျက်စိဆရာဝန်ဖြစ်ကာ ‘ကောလဟာလ ဖြန့်သည့် အတွက်’ စုံစမ်း စစ် ဆေး  ခံရတော့မည်ဟု ပြောခဲ့သလို တရုတ်ရဲများက သူ့ကိုအတင်းအကြပ် ခံဝန်ထိုးခိုင်းပြီး များမကြာမီ ကိုရို နာပိုး ကူး စက်သည့် အတွက် သေဆုံးသွားခဲ့ကြောင်း” ကာဒီနယ်ချားစ်ဘိုက ရေးသားထားသည်။

တရုတ်အစိုးရသည်လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ လျှို့ဝှက်ထိန်ချန်ထားသောကြောင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်း၏ ဝေဖန်ရှုံချခြင်းကို ခံနေရသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူဦး ရေနှင့် အသေအပျောက် စာရင်းကို လျှော့ပေါ့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန် ယူအက် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ တွေ့ရှိချက်များပေါ် အခြေခံ၍ ဧပြီ ၁ ရက်နေ့တွင် Bloomberg ဘလွန်ဘတ် သတင်းဌာနကဖော်ပြခဲ့သည်။ တရုတ် အစိုးရသည် တရုတ်ပြည်သူများကိုလည်း သတင်းထိန်ချန် ထုတ်ပြန်ခဲ့သလို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အသိုင်း အဝန်း ကို လည်း ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိခဲ့ကြောင်း၊ ထိုသို့ ထိန်ချန်မှုများကြောင့် ကမ္ဘာတလွှား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ပြန့် ပွား စေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုရောဂါပြန့်ပွားခြင်းနှင့် အတူဆင်းရဲသော နိုင်ငံများအထူးသဖြင့် အရှေ့ တောင်အာရှရှိ တရုတ်၏ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများသည် အလွန်ဆိုးရွားသော အကျိုးဆက်ကို ခံစားနေရကြောင်း ကာဒီ နယ်ချားစ်က ပြောခဲ့ပါသည်။

“ကျွန်ုပ်၏ မြန်မာနိုင်ငံသည် အလွန်တရာမှ ထိလွယ်ရှလွယ် အားနည်းသောအခြေအနေတွင် ရှိနေပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ရောဂါ စတင်ခဲ့သောတရုတ်နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်သလို အခြားဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံ များနှင့် မတူပဲကျန်းမာရေးနှင့် လူမှုရေးစောင့်ရှောက်မှု အတွက် အရင်းအမြစ်များ မရှိသော ဆင်းရဲသည့်နိုင်ငံ ဖြစ် ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သိန်းဂဏန်းရှိသော ပြည်သူများသည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခကြောင့် တိမ်းရှောင် ထွက် ပြေး နေရပြီး နိုင်ငံတွင်းနှင့် နယ်စပ်ရှိဒုက္ခသည် စခန်းများတွင် နေထိုင်ရကာ လုံလောက်သော တကိုယ် ရေ သန့် ရှင်း ရေး၊ ဆေးဝါးသို့မဟုတ် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများ အလျဉ်းမရှိပါ။ ဒုက္ခသည် စခန်းများကဲ့သို့ လူများ ပြွတ် သိပ်နေသောနေရာ၌ အခြားနိုင်ငံများက လုပ်ဆောင်နိုင်သော လူချဲနေခြင်း Social distancing လုပ်ဆောင် ချက် များ အား အကောင်အထည် ဖော်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါဟု ကာဒီနယ် ချားစ်က ပြောခဲ့ပါသည်။

“ကမ္ဘာပေါ်တွင် တိုးတက်သော နိုင်ငံများရှိ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု နေရာများ၌ပင် ဝန်ပိနေသည် ဖြစ်ရာ မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့ ဆင်းရဲ၍ ပဋိပက္ခ ထူပြောသော နိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သောရောဂါကပ်ဘေး အန္တရာယ်ကို မြင် ကြည့်နိုင်ပါသည်၊”ဟု ကာဒီနယ် ချားစ်က ပြောခဲ့သည်။ ကူးစက်ရောဂါ များဆိုင်ရာ ဆရာဝန်လည်း ဖြစ်၊ ဟား ဗက်စ် ဆေးတက္ကသိုလ်တွင် စာချသူ Richard Malley ရစ်ချက်စ် မော်လေ နှင့် International Crisis Group ၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ Robert Malley ရောဘတ် မော်လေတို့က ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် ကိုရိုနာ ကူးစက်ရောဂါကြောင့် “မြောက် များလှစွာ လူသေဆုံးနိုင်မှု၊ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုများ၊ လူသန်းပေါင်းများစွာ အလုပ်အကိုင် ကင်းမဲ့မှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲ တေမှု” စသည်တို့ ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့ပါသည်။

ကုလသမဂ္ဂ တာဝန်ရှိသူများကလည်း ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဒုက္ခသည် စခန်းများစွာတွင် ကိုရိုနာရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု ရုတ်ချည်းအလွန်ဖြစ်ပွားရန် အခြေအနေမှာ သိသာထင်ရှားကြောင်း ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအား တရုတ်နိုင်ငံဟူဗေးဒေသတွင် ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ၌ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း ဦးစွာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး ယခု အခါ နိုင်ငံပေါင်း ၂၀၃ နိုင်ငံသို့ ပြန့်ပွားခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့တွင်မူ ဖိလစ်ပိုင်၊ အိန္ဒိယ၊ မလေး ရှား၊ ပါကစ္စတန်နှင့် အခြားဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများတွင် ကူးစက်မှုပေါင်း ၂၀၀၀ နှစ်ထောင်ကျော် ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် ကုန်ကျမှုများအားကာမိစေရန် အလို့ငှာ နိုင်ငံများအားပံ့ပိုးသည့် အနေနှင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့ ယူမည့် ကြွေးမြီများမယူရန် ကာဒီနယ် ချားစ်ဘိုက တရုတ်နိုင်ငံအား တောင်းဆိုလိုက်ပါသည်။ မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် မနီလာ၏ ဆရာတော်ကြီး၊ ဗာတီကန်၏ ဧဝံဂလိတရားဒေသနာ ပြန့်ပွားရေးရုံးဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ ကာဒီနယ် လူးဝစ် အန်တိုနီရိုတာဂလေး Cardinal Luis Antonio Tagle ကလည်း ကြွယ်ဝချမ်းသာသော နိုင်ငံများသည် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အရေး လုံးပမ်းဖြေရှင်းနေရသော ဆင်းရဲသည့် နိုင်ငံများ၏ ကြွေးမြီများမယူရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ စစ်လက်နက်နှင့် လုံခြုံရေးအတွက် အသုံးပြုသော နိုင်ငံတော် ဘဏ္ဍာအားမျက်နှာစည်း Mask နှင့် လေရှုစက် Ventilators များတွင် အသုံးချနိုင်သည်ဟု ဖိလစ်ပိုင် ကာဒီနယ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့တွင် စတင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ရောဂါအား ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရန် မပြင်ဆင်သည့် ကမ္ဘာတလွှား အစိုးရများသည် ဝေဖန်ခံနေရကြောင်းကို မြန်မာကာဒီနယ်က သိရှိကြောင်း ပြောကြားလိုက်ပါသည်။ တရုတ် အစိုးရက ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်သည့် ကိန်းဂဏန်းများ လျှော့ချဖော်ပြခြင်း၊ အခြားနိုင်ငံများ၌ ကိုဗစ်ကူးစက်ရောဂါ စတင်ကြောင်း စဉ်ဆက်မပြတ် ဝါဒဖြန့်နေခြင်းများ ပြုနေခြင်းကြောင့် တရုတ် အစိုးရတွင် အဓိက တာဝန်ရှိကြောင်းကိုလည်း ဖော်ပြထားပါသည်။ “အလိမ်အညာများနှင့် ဝါဒဖြန့်မှု များ ကြောင့် ကမ္ဘာအဝှမ်းရှိလူများသည် အသက်ဘေး ကြုံနေရကြောင်း” သူကပြောကြားလိုက်သည်။

ကာဒီနယ်ချားစ်ဘိုသည် ရန်ကုန် ကက်သလစ် သာသနာအား ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ဆရာတော် အဖြစ် စတင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပုပ်ဖရန်စစ်ကကာဒီနယ် အရိုက်အရာအားပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။ တရုတ် ကွန်မြူနစ် ပါတီ အစိုးရ စီစီပီ၏ ကိုရိုနာ အရေး တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ချက်သည် “၎င်း၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်သော သဘော သဘာဝ၏ ရှေ့ပြေး နိမိတ်လက္ခဏာ” ဖြစ်သည်ဟု ကာဒီနယ်က ဆိုသည်။

“ပြီးခဲ့သော နှစ်ကာလများက တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်အား တရုတ်အစိုးရက အပြင်း အထန် ချိုးဖောက်သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး မြင်တွေ့ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ဥပဒေသမား ရှေ့နေများ၊ ဘလော့ ရေးသူ များ၊ အစိုးရအား ဝေဖန်ကြသူများနှင့် လူ့အခွင့်အရေး တိုက်ပွဲဝင်ကြသူများသည် အဖမ်းခံရကာ ပျောက်ဆုံး သွားကြ ပါသည်။ အထူးသဖြင့် တရုတ် အစိုးရသည် ဘာသာတရားများ အပေါ် ဖြိုခွင်းမှုများ လုပ်ဆောင်နေခဲ့ပြီး ထိုသို့ လုပ် ဆောင် ခြင်းကြောင့် ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဘုရားကျောင်းများ၊ လက်ဝါးကားတိုင်များ ဖျက်ဆီးခံရခြင်း၊ အူဂါ Uyghur မွတ်စလင်ပေါင်း တစ်သန်းကို အကျဉ်းစခန်းကြီးတွင် ထိန်းသိမ်းထားခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ အာရှတိုက်၏ လွတ်လပ်ပွင့်လင်းမှု ရှိခဲ့သော ဟောင်ကောင်ဒေသသည်လည်း လူ့အခွင့်အရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးတို့သည် တဖြည်းဖြည်း ခြစားပျက်စီးခဲ့ရပါသည်။”ဟု ကာဒီနယ်ချားစ်က ပြောပါသည်။

“စိန့်ပေါလ်၏ စကား အရဆိုလျှင် အမှန်တရားသည် သင့်အား လွတ်မြောက်ခြင်း ပေးလိမ့်မည်ဟု ခရစ်ယာန်များက ယုံကြည်ပါသည်။ ပိုမို ဘေးကင်းလုံခြုံ၍ အားကောင်းသော အုတ်မြစ်ကို တည်ဆောက်နေသည့် နိုင်ငံများ အားလုံး အတွက် အမှန်တရားနှင့် လွတ်လပ်ခြင်းသည် အဓိက မဏ္ဍိုင်ကြီး ၂ ရပ် ဖြစ်ပါသည်၊” ဟူ၍လည်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ဘာသာပြန်

Lawrence Jangma Mung Song

https://bit.ly/2wRHx3k